Biuro Informacji Kredytowej niejednej osobie spędza sen z powiek. Czy wiemy jednak co tak naprawdę znajduje się na nasz temat w BIK-u? Do czego niezbędny jest nam pozytywny status historii kredytowej? Czy ocenę zdolności kredytowej można podnieść czy to jedynie mit krążący w internecie?
Biuro Informacji Kredytowej powstało w 1997 r. Zostało założone przez ówcześnie funkcjonujące banki oraz Związek Banków Polskich. Biuro Informacji Kredytowej zbiera informacje na temat osób fizycznych, a także instytucji i ich statusu zobowiązań finansowych. Aktualnie w bazie systemu znajduje się 140,1 milionów rachunków 24 milionów klientów indywidualnych i 1,1 podmiotów gospodarczych.
Biuro Informacji Kredytowej przechowuje dane dotyczące zaciągniętych przez nas zobowiązań i tego czy pożyczki spłacaliśmy terminowo. BIK ma prawo udostępniania informacji uprawnionym do tego podmiotom. Na podstawie raportu z tej instytucji, między innymi banki, oceniają ryzyko udzielania kredytu. Jeśli nie wywiązaliśmy się w terminie ze spłat, możemy być uznani za ryzykownych pożyczkobiorców w oczach banku. W raporcie BIK przede wszystkim badane są dwa podstawowe elementy: historia kredytowa oraz obecna zdolność kredytowa.
Kto może sprawdzić historię w BIK-u?
Oczywiście tylko niektóre instytucje finansowe mają prawo do wglądu w tak wrażliwe dane są to np. banki SKOK oraz około 60 największych firm pożyczkowych. Na podstawie tych informacji oceniane są możliwości udzielenia kolejnych pożyczek czy kredytów. Sprawdzane są wysokości udzielonych kredytów, terminowość dokonywanych spłat, kwota aktualnego zobowiązania wobec instytucji. Jednocześnie w BIK-u przechowywana jest również historia wszystkich naszych wcześniejszych zobowiązań, a także to, czy staraliśmy się o kolejne kredyty w innych bankach. Najważniejsza jest oczywiście terminowość spłacanych zobowiązań, a jeśli w naszej historii znajdują się błędy lub spłacone kredyty nadal widoczne są w systemie to musimy niezwłocznie poprosić bank o sprostowanie tych informacji. Niestety, nie możemy tego zmienić samodzielnie, co czasami wydłuża proces poprawiania omyłek pisarskich i błędów, które oczywiście czasami w BIK-u się zdarzają.
Historię własnych zobowiązań finansowych możemy również sprawdzić osobiście w systemie BIK online pod adresem https://www.bik.pl/klienci-indywidualni oraz poprzez niektóre banki, które oferują taką usługę.
Ocena ryzyka i punktacja – co to jest? Z czego składa się raport BIK ?
Jak już wspominaliśmy banki i instytucje finansowe przyznając nam kredyt muszą ocenić z jak dużym ryzykiem jest to związane. Do oszacowania służy ocena punktowa tzw. scoring. BIK ocenia jak bardzo nasza historia kredytowa i zachowania finansowe podobne są do zachowań innych klientów, którzy otrzymali już kredyty. Im bardziej “wzorcowo” pasujemy do modelu klienta idealnego, tym większe jest prawdopodobieństwo, że otrzymamy pożyczkę.
Musimy pamiętać, że sam BIK nie przyznaje kredytów i jego ocena nie musi być dla banków wiążąca, ponieważ posiadają swoje własne oceny ryzyka dla różnych produktów bankowych. Sam raport BIK pozwala im zweryfikować zobowiązania pożyczkobiorcy w innych instytucjach, co często znacząco wpływa na ocenę przykładowo przy bardzo dużej liczbie zaciągniętych zobowiązań ratalnych lub niespłaconych zobowiązaniach z tytułu umów stałych.
Ocena punktowa, czyli fachowo Scoring BIKSco CreditRisk to matematyczny model nowej generacji oceniający wiarygodność kredytową w skali 1-100, szczegóły elementów branych pod uwagę we wzorze nie są upublicznione.
Raport Biura Informacji Kredytowej składa się z 8 pozycji opisujących Twoje dotychczasowe zachowania finansowe.
1. Wskaźnik BIK – czyli podstawowa informacja czy masz opóźnienia w płatnościach.
- Ocena punktowa BIK – w skali 1-100 wg Scoring BIKSco CreditRisk, czyli ocena ryzyka, z jakim wiąże się udzielenie kredytu.
Skala ocen BIK:
- 0-58 – niska
- 59-68 – umiarkowana
- 69-73 – dobra
- 74-79 – bardzo dobra
- 80-100 – doskonała
Jednym słowem, im więcej punktów otrzymasz, tym bardziej wiarygodny jesteś w oczach instytucji finansowych.
- Podsumowanie – czyli zestawienie wszystkich aktualnych zobowiązań kredytowych w tabeli.
- Dodatkowe informacje – tu pojawią się informacje o niespłaconych długach, liczbie zapytań kredytowych do BIK oraz uregulowane (spłacone) zobowiązania.
- Zobowiązania w trakcie spłaty – tu pojawia się zestawienie oraz procentowy wykres wskazujący postęp w spłacie rat.
- Zamknięte zobowiązania kredytowe – tu zobaczyć można całą historię spłacanych kredytów.
- Informacje finansowe z BIG InfoMonitor – tu pojawią się zobowiązania wobec dostawców prądu lub gazu, jak również innych nieuregulowanych opłat np. za telefon.
- Informacje finansowe z BIG InfoMonitor – tu zobaczysz zobowiązania, które już spłaciłeś.
Zapytania o Twoje dane w BIG InfoMonitor – liczba zapytań.
Koszt pojedynczego raportu to zaledwie 39 złotych. Obecnie za 99 złotych można zamówić pakiet BIK, czyli: Analizator Kredytowy BIK (w ciągu roku możemy pobrać raport o nas samych aż 12 razy), alerty BIK – powiadomienie SMS oraz e-mail dotyczące próby uzyskania kredytu na Twoje dane, a także możliwość zastrzeżenia dokumentów i kredytów – w wypadku kradzieży. Dzięki danym pozyskanym z raportu możemy zobaczyć w jaki sposób oceniają naszą wiarygodność kredytową banki i instytucje finansowe. Kiedy może okazać się to dla nas kluczowe? Na przykład podczas brania kredytu na zakup mieszkania. Warto wcześniej zatroszczyć się o pozytywną i wysoko ocenianą historię w BIK, ponieważ może ona wpłynąć na naszą wiarygodność, a co za tym idzie na wysokość raty kredytu.
Jak długo przechowywane są dane na temat spłat?
Co do zasady informacje dotyczące spłaty zobowiązań są gromadzone i przechowywane przez cały okres spłaty. Teoretycznie po zakończeniu i zapłacie całego zobowiązania historia w BIK-u powinna zniknąć. Rzadko tak się jednak dzieje. Bardzo często w ramach podpisywania umowy pożyczkowej czy kredytowej podpisujemy również zgodę na przetwarzanie danych osobowych.
Czy możemy się z niej wycofać? Oczywiście. Sam BIK informuje na swoich stronach, że musimy skontaktować się z instytucją i wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych. Możemy to zrobić zarówno podczas spłacania kredytu, jak i do 5 lat po spłacie. Klienci niechętnie decydują się na taki ruch, ponieważ regularne i terminowe spłaty kredytów podnoszą ich wiarygodność w oczach kolejnych kredytodawców. Są tylko dwa przypadki, gdy bez zgody pożyczkobiorcy, trafi on do BIK-u nawet na 5 lat bez możliwości usunięcia danych:
- gdy przekroczy 60 dni w spłacie zobowiązania
- minie 30 dni, gdy instytucja, wobec której nie spłacane jest zadłużenie, poinformowała o przetwarzaniu danych na temat kredytu.
Od jakiej kwoty w raporcie pojawiają się moje zobowiązania?
Nie ma takiego ograniczenia. Raport BIK, co do zasady, nie zajmuje się wysokością otrzymanych kredytów, a jedynie ocenia naszą terminowość i liczby zobowiązań. Jeśli więc zalegamy z niewielką kwotą, to musimy liczyć się z tym, że może się ona pojawić w raporcie BIK i obniżać nam ocenę zdolności kredytowej.
Co wpływa na wysokość oceny?
Po pierwsze i najważniejsze punktualność w spłacie swoich zobowiązań. Dla instytucji udzielających pożyczek to jedna z podstawowych informacji. Banki zwracają szczególną uwagę na terminowość wpłat i kwoty, które spłacane są z opóźnieniem.
Po wtóre umiejętność zarządzania posiadanym budżetem. Korzystasz z kart kredytowych? Masz kilka kart kredytowych w wysokim limitem? Przekraczasz limit na karcie? To wszystko obniża Twoja ocenę, czyli Twój scoring. Dla banków takie zachowanie jest ryzykowne.
Ciągłe zapytania z różnych instytucji bankowych obniżają Twoją wiarygodność
Po trzecie stale szukasz pożyczkodawcy. Ciągłe zapytania z różnych instytucji bankowych obniżają Twoją wiarygodność, szczególnie wtedy, gdy są odmowne.
I w końcu po czwarte – przetwarzanie danych osobowych. Jeśli jesteś klientem spłacającym pożyczki terminowo i masz już za sobą kilka spłaconych kredytów, nawet na niewielkie kwoty, to działa to na Twoją korzyść przy scoringu. Należy tylko pamiętać, że spłacając regularnie zobowiązania trzeba wyrazić zgodę na przetwarzanie danych, wtedy nasza historia w BIK-u będzie pozytywna.
Niestety, nie na wszystkie elementy oceny mamy wpływ. Część danych opiera się na statystyce. Instytucje finansowe zakładają, że statystycznie mniej ryzykownym pożyczkobiorcą jest dla przykładu 40-letni mężczyzna z wykształceniem wyższym i rodziną od samotnego 25-letniego mężczyzny z wykształceniem średnim. Dokładne założenia takich wyliczeń nie są upublicznione przez BIK, można jednak zakładać, że działają podobnie do bankowych systemów ocen ryzyka.
Czy można podnieść swoją zdolność kredytową?
Warto, aby podnieść swoją wiarygodność, wykazać się terminowością i dyscypliną w prowadzeniu domowego budżetu. Jak to zrobić?
Trzeba pobrać raport z Biura Informacji Kredytowej. Następnie sprawdzić, jak wygląda nasza aktualna ocena punktowa. Jeśli przekroczyliśmy spłaty powyżej 30 dni, ale nie 60 dni (wtedy instytucja finansowa wpisze nas do rejestru bez naszej zgody) to należy wycofać nasze zgody na przetwarzanie danych i spłacić zobowiązanie. Nie ma potrzeby wykazywać regularnych opóźnień w opłatach.
Warto również skorzystać z produktów ratalnych, ponieważ nawet przy niewielkich zobowiązaniach, ale charakteryzujących się regularną spłatą, podnosimy swoją wiarygodność kredytową. Pralka na raty może być dobrym rozwiązaniem.
Zrezygnuj z nadmiaru kart kredytowych
Warto zrezygnować z nadmiaru kart kredytowych, o czym pisaliśmy powyżej, ponieważ obniżają naszą zdolność kredytową przy pożyczkach o większej wartości, szczególnie jeśli nie są spłacane w terminie.
Pamiętaj również, że pozytywna, wysoka ocena w Biurze Informacji Kredytowej to nie tylko spłacanie rat, ale również regulowanie opłat zgodnie z podpisanymi umowami. Nieopłacony telefon czy prąd pojawią się w zestawieniu zobowiązań, których nie spłaciłeś.
Zbyt wiele kredytów na różne cele również nie służy podwyższeniu scoringu. Instytucje mogą podejrzewać, że nie utrzymamy płynności finansowej, warto zatem część zobowiązań spłacić.
Jesteś żyrantem? Uważaj.
Jeśli zostałeś poręczycielem cudzego kredytu to – niestety – jeśli zobowiązany nie będzie spłacał swoich należności, to będziesz musiał zrobić to Ty. To jednak nie wszystko, poręczenie kredytu, również przy terminowych wpłatach wykazane jest w raporcie BIK. To również wpływa na to, jak instytucje finansowe oceniają ryzyko finansowe pożyczek dla Ciebie.
Straciłeś pracę? Wiesz, że nie spłacisz zobowiązań w terminie?
Zdarzają się sytuacje, których się nie spodziewaliśmy i, niestety, nie mamy możliwości spłacenia na przykład raty kredytu w całości. W takim przypadku musimy udać się do banku. Bankowi zależy na tym, abyśmy spłacili zobowiązania i nie powinien utrudniać nam spłacenia należności w mniejszych ratach czy odroczonym terminie.
Pamiętaj, nie ma powodu udawać się do pożyczkodawców o szemranej renomie. Pożyczając pieniądze poza instytucjami finansowymi możesz bardzo łatwo wpaść w spiralę zadłużenia, z której wydostać się jest bardzo trudno.
CZYTAJ TEŻ Pożyczki bez BIK. Jak sprawdzić BIK?
