Obligacje skarbowe obok lokat bankowych są najbezpieczniejszymi formami ochrony kapitału. Celowo używam słowa ochrony, a nie inwestowania. Ich celem jest bowiem przede wszystkich ograniczenie strat związanych ze zmniejszającą się wartością pieniądze w czasie.
Jesteśmy narodem, który dopiero uczy się zarządzania swoimi finansami. Dlatego ogromna większość deponuje swoje oszczędności na bankowych lokatach, a także obligacjach skarbowych. Czym sią obligacje i czy faktycznie są bezpieczne?
Ryzyko inwestycyjne obligacji
Obligacje skarbowe to produkty finansowe, które są emitowane przez państwo. To forma pożyczki, którą państwo zaciąga u swoich obywateli. Masz wolne środki? Pożycz państwu te pieniądze na określony procent. I już masz obligacje.
Obligacje skarbowe są uważane za najbezpieczniejszy produkt finansowy. Dlaczego? Bo ich odkupienie, czyli zwrot pożyczonej od Ciebie kwoty wraz z odsetkami gwarantuje państwo. Brak możliwości zwrotu zobowiązań w formie obligacji mogłoby doprowadzić do krachu całego systemu finansowego. Stąd budżet państwa konstruuje się w ten sposób by móc spłacić obligacje. Państwo kontroluje walutę. Jeśli więc zabraknie pieniędzy z podatków w kasie państwa (np. na spłatę długów z obligacji), to państwo może wyemitować dodatkowe pieniądze. Wprawdzie prowadzi to do zwiększenia się inflacji ale daje gwarancję, że obligacje będą spłacone. Mało tego. Państwo może też zaciągnąć kolejny dług, czyli wyemitować kolejne obligacje, na spłatę tych, którym zbliża się termin wykupu.
Obligacje skarbowe są produktem dla konserwatywnych inwestorów ponieważ nie niosą za sobą praktycznie żadnego ryzyka inwestycyjnego. Decydując się na inwestycję w obligacje nie stracimy kapitału, a odsetki, choć bardzo niskie w porównaniu z innymi produktami pomnażania kapitału, też będą nam wypłacone.
Płynność obligacji skarbowych
Obligacje skarbowe są produktami, którymi łatwo handlować. Można je kupować i sprzedawać np. na giełdzie. Nieraz zdarza się też, że budżet państwa dokonuje wykupu obligacji od indywidualnych inwestorów przed terminem.
Zysk z obligacji
Obligacje raczej nie służą zarabianiu, a ochronie przed inflacją. Oprocentowanie obligacji jest zwykle porównywalne z ofertą lokat bankowych. Warto jednak wiedzieć, że oprocentowanie wszystkich polskich obligacji, poza dwuletnimi, zależne jest od inflacji. To ich atut ponieważ są skorelowane z sytuacją w polskiej gospodarce.
Niewypłacalność państwa i obligacje
Może się wydawać, że skoro obligacje są gwarantowane przez skarb państwa, to nie ma żadnego ryzyka. A co z niewypłacalnością. Czy istnieje możliwość, że państwo nie wykupi obligacji. Wcześniej przekonywałem, że państwo ma narzędzia pozwalające spłacić zobowiązania z obligacji, nawet gdyby w narodowej kasie nie było pieniędzy. Nie ma oficjalnych badań, wskazujących na tzw. domestic defaults, czyli sytuacji w której państwo odmawia spłaty obligacji. Warto jednak pamiętać, że np. w latach 1980-2001, Argentyna trzy razy odmówiła spłaty obligacji. Kilka lat temu podobne problemy ze spłatą miały Rosja, Grecja, czy Ukraina. Przy okazji warto wspomnieć, że obligacje skarbowe dotyczą również zobowiązań zaciąganych wobec zagranicznych inwestorów. Wtedy mamy do czynienia z długami wobec innych krajów.
Kupno obligacji skarbowych – na co zwracać uwagę?
Jeśli chcemy kupić obligacje skarbowe, nie tylko polskie ale i zagraniczne, warto sprawdzić rating kredytowy danego kraju. Regularnie takie ratingi publikują renomowane agencje np. Fitch czy Moody`s. Podstawowa zasada jest taka: im niższe oprocentowanie obligacji (czyli im mniej możemy na tym zarobić), tym większa wiarygodność i stabilność kraju, który emituje dane obligacje.
Obligacje skarbowe często są punktem wyjścia do oceny innych inwestycji i stanu gospodarki danego kraju.
