Testament to dokument, w którym żyjąca osoba może w dowolny sposób dysponować swoim majątkiem, powołując jednego lub więcej spadkobierców, niekoniecznie członków najbliższej rodziny, którzy dziedziczyliby po nim ustawowo. Polskie prawo spadkowe dopuszcza, że spadek można odziedziczyć na skutek spadkobrania ustawowego (czyli zgodnie z podaną w ustawie kolejnością) albo jako spadkobranie testamentowe.
Czym jest zapis w testamencie?
Testament składać się musi z rozrządzenia, czyli wskazanych dyspozycji zajęcia się spadkiem w razie śmierci osoby go spisującej. Należy do niego na przykład sformułowanie, że jedynym spadkobiercą będzie syn albo, że konkretny członek rodziny otrzyma konkretny przedmiot.
Zapisobiorca, czyli osoba której coś zapisano, nie staje się spadkobiercą, to znaczy nie odpowiada za długi spadkowe zmarłego. Wówczas, jeżeli danej osobie coś zapisano, musi ona swoje roszczenia kierować do spadkobiercy lub spadkobierców.
W testamencie można zapisać każdą rzecz
Zapis w testamencie pozwala na najbardziej precyzyjne posługiwanie się swoim majątkiem. W testamencie zapisać można każdą, ściśle określoną rzecz. Zapis posiada także kilka charakterystycznych dla siebie cech. Należy do nich jego wyłączność na ustanowienie tylko w testamencie oraz wykonanie zapisu na rzecz konkretnej osoby.
Dodatkowo osoba obciążona zapisem jako spadkobierca lub zapisobiorca koniecznie musi spełnić określone świadczenie majątkowe. Zapisobiorca ma prawo do żądania wykonania zapisu natychmiast po ogłoszeniu testamentu.
Zachowek
Warto wiedzieć, że poza testamentem, najbliższej rodzinie osoby zmarłej należy się po niej zachowek. Zachowek dotyczy tych członków rodziny, którzy zostali pominięci w testamencie lub w darowiznach przekazanych przed śmiercią. Sprawy dotyczące zachowku są bardzo częste, ponieważ prawo spadkowe jest skomplikowane, a nierzadko osoby zmarłe jeszcze przed śmiercią niedostatecznie dbają o te kwestie.
Osoba, której przysługuje zachowek, nie ma prawa do wydania jakiejkolwiek rzeczy, która wlicza się do masy spadkowej. Może ona jedynie żądać zapłaty określonej kwoty pieniędzy, która stanowi odpowiedni ułamek wartości spadku, który należałby się tej osobie gdyby dziedziczyła ona ustawowo.
Zachowek powstał jako forma ochrony dla najbliższych krewnych nie mających możliwości otrzymania spadku na mocy ustawy. Jednocześnie chroni on również takie osoby przed niekorzystnym rozporządzaniem majątkiem przez spadkodawcę.
Komu należy się zachowek?
Zachowek przysługuje zstępnym spadkodawcy, czyli osobom takim jak dzieci, wnuki, prawnuki i tak dalej oraz małżonkowi. W sytuacji, kiedy zmarła osoba nie miała dzieci, zachowek należy się małżonkowi oraz rodzicom. Różnica w odniesieniu do dziedziczenia ustawowego polega na tym, że zachowek nie przysługuje rodzeństwu spadkodawcy, a także dalszym jego krewnym.
Zachowek nie dotyczy osoby, która:
- Została wydziedziczona w testamencie;
- Odrzuciła spadek;
- Zawarła z osobą zmarłą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia etc.
W takiej sytuacji jednak zachowek przejść może na zstępnych zmarłego.
Jaka jest wielkość zachowku?
Zachowek dotyczy kwoty, która w normalnych okolicznościach stanowiłaby połowę wartości udziału w spadku należnej uprawnionemu do dziedziczenia ustawowego. Wyższa kwota (2/3 wartości udziału spadkowego) dotyczy sytuacji, kiedy osoba występująca o zachowek jest trwale niezdolna do pracy albo jest osobą małoletnią.
O zachowek wystąpić można jedynie, kiedy nie dziedziczy się na mocy zapisu w testamencie, ani zmarły nie dokonał darowizny zaliczanej do spadku.
Polskie prawo związane z dziedziczeniem, prawo spadkowe etc. jest dość skomplikowane. Dlatego osoba, która chce sporządzić testament i dokonać w nim zapisów na rzecz jednej lub więcej osób, powinna się w tym celu skontaktować z prawnikiem. On będzie w stanie powiedzieć, jak najlepiej rozwiązać to w danej sytuacji i jak poradzić sobie z rozporządzaniem własnym majątkiem.
NASZA PORADA Jak dziedziczy się majątek po kimś? Na co zwrócić uwagę przy dziedziczeniu majątku?
