Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RSSO) to wskaźnik, który w prosty sposób umożliwia kredytobiorcom porównanie ze sobą kosztów kredytu. Banki i instytucje finansowe udzielające pożyczek pozabankowych (tzw. „chwilówek”), mają obowiązek zamieścić wysokość RSSO w umowach i reklamach.
Jednak wiele osób ubiegających się o kredyt nie zwraca uwagi na RSSO. Porównując ze sobą oferty banków czy firm pożyczkowych częściej patrzą na wysokość raty, oprocentowanie nominalne czy kwotę prowizji. Jest to bardzo poważny błąd, gdyż RSSO łatwo pozwala określić opłacalność kredytu lub pożyczki.
Jak bank wylicza rzeczywistą roczną stopę oprocentowania?
RSSO musi uwzględniać wszystkie podstawowe koszty kredytu, które kredytobiorca będzie ponosił w trakcie jego spłaty. Zaliczamy do nich:
- oprocentowanie nominalne – najczęściej w skali rocznej,
- prowizję dla banku,
- ubezpieczenie kredytu (jeśli kredytobiorca zdecyduje się zakupić dodatkową polisę),
- w przypadku kredytu hipotecznego lub pożyczki hipotecznej, także koszt wyceny nieruchomości i sporządzenia tzw. operatu szacunkowego.
Jednak rzeczywista roczna stopa oprocentowania nie uwzględnia opłat dodatkowych. Do najczęstszych z nich należą monity wysyłane do klientów spóźniających się ze spłatą rat kredytu, a także opłaty za kartę kredytową czy obsługę rachunku bankowego.
Co wpływa na wysokość RSSO?
Chociaż na RSSO wpływa zaledwie kilka czynników, jego wysokość może być bardzo zróżnicowana i sięgać nawet od kilkuset do kilku tysięcy procent. Wpływ na to ma fakt, że oprócz wymienionych powyżej podstawowych kosztów kredytu, przy wyliczaniu wskaźnika uwzględnia się również wartość pieniądza w czasie.
W praktyce oznacza to, że na wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania wpływa również czas spłaty kredytu. Wskaźnik dla pożyczki o tych samych parametrach może wynosić kilka procent, jeśli kredytobiorca będzie ją spłacał przez kilka lat. Natomiast jeżeli termin płatności jest znacznie krótszy, RSSO może sięgnąć nawet kilku tysięcy procent.
RSSO a oprocentowanie nominalne
Przy założeniu, że oprocentowanie kredytu jest jego jedynym kosztem (jeśli bank nie pobiera prowizji oraz innych dodatkowych opłat), to spłata pożyczki w ratach sprawi, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania będzie wyższa niż oprocentowanie nominalne. Oba wskaźniki mogą być równe wyłącznie w jednej sytuacji – gdy kredytobiorca spłaciłby swoje zobowiązanie jednorazowo w dniu zakończenia umowy.
Czy im niższe RSSO, tym tańszy kredyt? Tak, jeśli porównamy ze sobą kredyty w tym samym systemie spłaty. Jeżeli natomiast zestawimy koszty pożyczki w ratach równych i malejących, to:
- w pierwszym przypadku będziemy musieli zapłacić więcej odsetek, lecz RSSO będzie niższe,
- gdy wybierzemy raty malejące, zapłacimy mniej odsetek, lecz RSSO będzie wyższe.
W efekcie nie zawsze niższa rzeczywista roczna stopa oprocentowania oznacza tańszy kredyt. Aby więc wybrać najkorzystniejszą dla siebie pożyczkę, warto również szacując koszty wziąć pod uwagę wysokość oprocentowania nominalnego i pozostałych opłat (m.in. prowizja banku czy dodatkowe ubezpieczenie).
RSSO to ustawowy obowiązek, którego banki nie lubią
Banki i firmy pożyczkowe zgodnie z prawem muszą obowiązkowo podać wysokość RSSO w umowach kredytowych i reklamach. Jednak najczęściej w spotach reklamowych w najbardziej widocznych miejscach zamieszczają wysokość oprocentowania nominalnego, ponieważ zwykle jest niskie. W związku z tym RSSO zazwyczaj jest umieszczane drobnym, prawie niewidocznym drukiem.
W efekcie kredytobiorcy, którzy zwracają uwagę jedynie na wysokość znacznie wyraźniej wyeksponowanego w reklamie oprocentowania nominalnego, mogą wybrać znacznie droższy kredyt.
Te sztuczki od lat stosuje wiele banków i firm pożyczkowych, które w ten sposób starają się ukryć wysokość dodatkowych opłat (np. za rozpatrzenie wniosku czy ubezpieczenie pożyczki).
