Odwrócony kredyt hipoteczny to rozwiązanie oferowane w Polsce przez niektóre instytucje finansowe seniorom, którzy chcą uzyskać dodatkowe źródło dochodu. W zamian przekazują prawo do własności nieruchomości po swojej śmierci. Wśród polskich emerytów „odwrócona hipoteka” nie cieszy się dużą popularnością, ponieważ w swojej ofercie nie posiada jej żaden z największych banków.
W Polsce uregulowano prawnie pojęcie odwróconego kredytu hipotecznego w 2014 roku. Jednak od tego czasu żaden z największych polskich banków nie wprowadził tego rozwiązania do swojej oferty. Z kolei chętnie udzielają go inne instytucje finansowe. Z raportu przygotowanego przez DOM S.A. wynika, że w latach 2008-2017 zawarto 75 tys. umów, które umożliwiają dożywotnie korzystanie z domu lub mieszkania przez kredytobiorcę w zamian za otrzymanie pożyczki. Niestety, nie do końca zrozumiały mechanizm działania odwróconego kredytu hipotecznego przyciąga również wielu oszustów, którzy wykorzystują naiwność seniorów.
Odwrócony kredyt hipoteczny w polskim prawie
Według polskiego prawa, mechanizm odwróconego kredytu hipotecznego polega na tym, że bank oddaje do dyspozycji kredytobiorcy nieruchomość na czas nieoznaczony w zamian za udzielenie pożyczki, która jest zabezpieczona hipoteką. Jej spłata odbywa się po śmierci właściciela domu lub mieszkania. Najczęściej instytucja finansowa wypłaca środki kredytobiorcy jednorazowo lub w ratach, a on dożywotnio może korzystać z lokalu.
Skorzystanie z odwróconego kredytu hipotecznego nie pozbawia spadkobierców prawa do nieruchomości. Po śmierci właściciela mogą oni spłacić zaciągniętą przez kredytobiorcę pożyczkę lub przenieść na bank prawo własności. Jeśli wartość lokalu będzie wyższa niż suma zadłużenia, instytucja finansowa wypłaci im stosowną nadwyżkę. Ponadto seniorzy mają prawo odstąpić od umowy w każdej chwili bez ponoszenia dodatkowych kosztów.
Kto może ubiegać się o odwrócony kredyt hipoteczny?
O odwrócony kredyt hipoteczny mogą ubiegać się osoby posiadające prawo własności lub współwłasności nieruchomości, dysponujące spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu lub użytkowaniem wieczystym. Kwota kredytu jest uzależniona od wartości domu lub mieszkania. Poza jej wyceną, na wysokość udzielonej pożyczki wpływ ma również wiek i stan zdrowia kredytobiorcy, a także dodatkowe opłaty sądowe i notarialne. Każdy wniosek jest rozpatrywany indywidualnie.
Odwrócony kredyt hipoteczny nakłada również na kredytobiorcę obowiązki. Przede wszystkim musi on zachować nieruchomość w odpowiednim stanie technicznym. Instytucja udzielająca pożyczki może również wymagać ubezpieczenia lokalu od nieszczęśliwych wypadków. Szczegółową listę wszystkich kosztów i zobowiązań osoba starająca się o kredyt powinna otrzymać najpóźniej do 7 dni przed datą zawarcia umowy.
Gdzie w Polsce można ubiegać się o odwrócony kredyt hipoteczny?
Obecnie żaden z największych polskich banków nie oferuje odwróconego kredytu hipotecznego. Większość z nich obawia się wysokiego ryzyka tego rozwiązania, a także jego małej popularności wśród seniorów w naszym kraju. Jednak z podobnego mechanizmu można skorzystać w innych instytucjach finansowych. Tzw. rentę dożywotnią oferują np. Fundusz Hipoteczny Familia czy Fundusz Hipoteczny DOM.
Niestety, w Polsce bardzo zniechęcać do skorzystania z odwróconego kredytu hipotecznego może brak możliwości jego zaciągnięcia w banku. Zwłaszcza, że w ostatnich latach głośne były przypadki wykorzystania naiwności seniorów przez oszustów.
Na świecie odwrócony kredyt hipoteczny największą popularnością cieszy się w Australii, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. W tym ostatnim kraju w 2017 roku zawarto ponad 37 tys. tego typu umów (o 30 proc. więcej niż w 2016 roku) – wynika z danych serwisu PropertyWire.com.
